BESTELAKO ESKOLA EREDU BAT POSIBLE DA

BESTELAKO ESKOLA EREDU BAT POSIBLE DA: Bizilore, eskola komunitate berri baten lehen urratsa

Bizilore eskola komunitate berri baten lehen urratsa testua, eskola eredu berri baten filosofiari jarraitzen dio. Honen emaitza nagusiak ikaskuntza indibidualizatua, globalizatua eta bizipenei eta emozioak, eta, eskola eta familiaren arteko elkarlana kontaktua jorratzen ditu. Testuan irakurri dugun moduan, hezkuntzaren eredu tradizionaletik urruntzen da eta umeari garrantzi osoa eta bere garapenaren errespetu osoan oinarritzen da. Azken urteotan, bizitzako hainbat arlotan edo alderdietan aldaketa handiak daude behin eta berriz, baina hezkuntza arloan, azken urteotan, ez da ia aldaketa handirik nabaritu, horregatik testu honen filosofia berria aztertuko dugu.

Testuan alderdi asko jorratzen direnez, horietako batzuk aukeratu ditut jorratzeko eta haien inguruan hausnarketa egiteko. Honako hauek iruditu zaizkit interesgarrienak eta nabarmentzekoak: jolas libreari emandako garrantzia, naturarekin ezarritako erlazioa eta eskola eta familia arteko elkarlana. Horretaz gain, azkeneko atalean tertulia honen inguruan nire hausnarketa eta iritzi pertsonala egitea erabaki dut. 

Bestelako eskola eredu bat posible da: Bizilore, eskola komunitate berri baten lehen urratsak” testua Ane Aranburu (Haur Hezkuntzan graduatua), Alaitz Tresserras (Didaktika eta Eskola Antolakuntza), Rakel Gamito (Didaktika eta Eskola Antolakuntza) eta Ainhoa Gomez (Musika, Plastika eta Gorputz Adierazpidearen Didaktika) idatzi zuten, Tantak: Euskal Herriko Unibertsitateko hezkuntza aldizkarian, 2018ko ekainaren 6an. Ikerlan honetan eredu berri baten filosofia eta hura egiteko funtsezko elementu metodologikoak aztertu dira.

Jolas librea ez da asmakizun berria, gizakia gizaki denetik jolasten da. Berezkoa eta beharrezkoa dugun zerbait da jolasa. Testuan beste metodologia askotan ikus dezakegun bezala, jolas libreari garrantzi handia ematen diote, eta honek, ahalbidetzen du ume bakoitzaren ikaskuntza prozesu indibidualizatuago bat egitea. Haurrak klasean sartu bezain laster, haurrak nahi duen eremura joateko aukera du, horren bere garapen kognitibo eta sentsoriomotorrean aurrerapenak ikusteko aparteko aukera da. Honekin bat, irakaslearen behaketa lana dago, eta haurra jolas edo ekintza aukeratzen dituena dela ikusi dezakegu, une oro.

Jolas/metodologia honetan, kontuan hartzen da, umeen laguntza behar duten momentuak.  Laguntza gutxieneko momentuan eskaini beharrean, itxaroten dute irakasleak, haiek beste baliabide ezberdin bat bilatu arte. Momentuan helduak beti erantzun bat ematen badiegu, ez dute inoiz haiek inoren laguntzarik gabe gauzak ikasten egingo. Behaketa lana  ondo egiten bada, haien ikaskuntza prozesua askoz handiagoa izango da eta bakoitza bere buruaren jabe eta arduradun izango da askoz lehenago. Testuan esaten dute moduan, “bidelagunek prozesuan lagunduz gero, haurrak denbora gutxiago beharko luke bere helburua lortzeko”, haurra bere ahaleginen ondorioz poztasun handia jasoko du ondoren.

Eskola barruan, espazio ezberdinetan banatu egiten dituzte, ala nola, harrera gunea, mugimendu gunea, eraikuntza txokoa, arte gunea, Montessori gunea, sukalde eta jangela  eta natur baliabideen eremua.

ü  Harrera gunea: Momentu garrantzitsua, gurasoen eta irakasleen arteko elkar ezagutzak elkarganatzen dituzte momentu horietan. Umeak une honetan erabakitzen dute, zein txokora abiatu sarrera momentuan aurkitzen diren bezala.

ü  Mugimendu gunea eta eraikuntza txokoa: Txoko honetan, umeak desfasatzeko, korrika egiteko eta disfrutatzeko momentu ikaragarria da. Hainbat eraikuntza dituzte, sormena lantzeko eta haien artean konpartitzen ikasteko, bestetik, mugimendua lantzeko leku zabal eta handi bat dute.

ü  Arte gunea: eskulanak egiteko eremu zabala dute. Mahaiak eta pinturak dituzte, batzuetan ekintza gidatuak dituzte eta beste batzuetan libre jokatzeko ekintza izango dituzte.

ü  Montessori gunea: Bizitza praktikoko eta egurrezko material sentsorialez osatuta dago. Materialak funtzio autozuzentzailea du eta haurren neurrira egokitua dago. Haurrek haien gaitasunak treba dezaten.

ü  Sukaldea eta jangela: Leku garrantzitsua da, haien jateko momentua oso garrantzitsua da. Haurrek autonomiaz jokatzeko momentua da, askatasunez elikatzeko aukera dute. Manipulazioaren bitartez asko ikasten dute ere.

ü  Natur baliabideen eremua: Kanpo espazioarekin kontaktu zuzena dute. Lurraren ekosistema desberdinak esperientziaren bidez ezagutzeko prestatutako eremua da eta, horretarako, haurrek era askotako material natural eta objektuak dituzte eskura: adibidez hondarra, belarra, lurra ura, etab.

Kanpoko espazioa, metodologia honetan garrantzi handi du. Gune girotua eta espazioaren ordena orokorrari eusten diote. Hemen, haurrek, libre jolasteko beste eremu eta aukera bat dute. Bizitzan ikusten dituzten gauzak praktikan jartzeko aukera handia dute, azkenean haiek egunerokotasunean ikusten dituzte ekintzak imitatze dituzte aukera dituztenean.

Eskola eta familiaren arteko elkarlana, eskola batzuetan ez diote garrantzi handirik ematen, umeak lasai eta segur sentitzeko bere erreferentziazko pertsonak, ama, aita, aiton-amonak edo dana dalakoa, konfiantzaz uzten dituztela eskolan ikusten badute, haientzat harrera prozesu hori askoz  azkarrago egingo da. Irakasle eta gurasoen arteko erlazio horretan, informazioaren elkar trukatze handi bat egoten da, bai sarreretan, bai irteera momentuetan. Momentu hauetan, umearen egoeraren informazioa trukatzen da haien artean.

HAUSNARKETA ETA ONDORIOA

Laburbilduz, testu hau eskola eredu berri bat proposatzen du eta, nire ustez, oso eredu ona da. Umeen askatasuna, ikasteko modurik onena iruditzen zait. Bakoitzak, bere momentua eta denbora behar du, bere hezkuntza ikasketa prozesuan aurrerapenak egiteko.

Gaur egun gizarteak eta oro har munduak bizi dituen arazo larrien aurrean, pertsonen arteko erlazioak beste modu batera eraikitzeko bideak jorratzen dituzten ekimenak sortzen ari dira, Rebeca Wild (2007) pedagogoak aipatzen duen bezala. Kalean ikusten ditugun ekintzak eta jokaerak, gure pertsonalitatea eraikitzera laguntzen digu. Aurretik ikusi ditugun aipu guztiek bezala, bakoitzak bere bizipenengatik bere pentsaera eta jokaera eraikitzen du pixkanaka.